1. Έλλειψη συμπερίληψης στον σχεδιασμό
   Οι περισσότερες AI λύσεις δεν σχεδιάζονται με ή για ανθρώπους με αναπηρία. Η τεχνολογία υποτίθεται πως εξυπηρετεί τον άνθρωπο — κι όμως, πολλοί αλγόριθμοι “ξεχνούν” τις ανάγκες όσων δεν εμπίπτουν στο «μέσο χρήστη».

2. Bias & προκαταλήψεις στα δεδομένα
   Αν εκπαιδεύσεις ένα μοντέλο σε δεδομένα που δεν περιλαμβάνουν άτομα με αναπηρία, τότε αυτό το μοντέλο απλώς θα τους αγνοεί ή, χειρότερα, θα τους αντιμετωπίζει άδικα.

3. Πρόσβαση σε τεχνολογία / Ψηφιακός αποκλεισμός
   Πολλοί άνθρωποι με αναπηρίες δεν έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες ή υποδομές λόγω κόστους, έλλειψης υποστήριξης ή κακού σχεδιασμού. AI χωρίς προσβασιμότητα είναι σαν ανελκυστήρας χωρίς κουμπιά Braille: μοντέρνο, αλλά άχρηστο για κάποιους.

4. Νομικά & ηθικά ζητήματα
   Ποιος φέρει ευθύνη όταν η AI κάνει διάκριση εις βάρος ενός ΑμεΑ; Το μοντέλο; Ο developer; Το κράτος; Πλήρες γκρίζο τοπίο.

5. Ανεπαρκής εκπροσώπηση στις ομάδες ανάπτυξης
   Οι φωνές των ίδιων των ανθρώπων με αναπηρία λείπουν από το τραπέζι. Αν δεν είσαι μέρος της συζήτησης, γίνεσαι απλώς αντικείμενό της.

📈 ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ: Εκεί που η AI μπορεί να λάμψει

1. Ενίσχυση προσβασιμότητας

   • Computer vision για τυφλούς (π.χ. περιγραφές εικόνων, ανάγνωση πινακίδων).

   • Speech-to-text για βαρήκοους.

   • AI υποβοήθηση κινητικότητας για ανθρώπους με περιορισμένη κίνηση.

   • Έξυπνες διεπαφές για χρήση μόνο με φωνή ή βλέμμα.

2. Εξατομίκευση
   Η AI μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε ανάγκη. Από εκπαιδευτικά περιβάλλοντα ειδικά σχεδιασμένα για μαθησιακές δυσκολίες, μέχρι custom εφαρμογές επικοινωνίας.

3. Αυτόνομη διαβίωση
   Η AI μπορεί να δώσει περισσότερη αυτονομία σε ΑμεΑ: smart homes, virtual assistants, προγνωστικά εργαλεία υγείας, όλα δουλεύουν υπέρ τους όταν σχεδιάζονται σωστά.

4. Αναγνώριση & πρόληψη
   Η AI μπορεί να βοηθήσει στην πρώιμη διάγνωση αναπτυξιακών ή νευρολογικών διαταραχών, κάνοντας την παρέμβαση πιο αποτελεσματική.

5. Προώθηση ισότητας
   Αν ενσωματωθεί σωστά σε διοικητικά, εργασιακά ή εκπαιδευτικά πλαίσια, η AI μπορεί να καταρρίψει εμπόδια και να ενισχύσει την κοινωνική ένταξη.

🔮 Το στοίχημα:

Η AI δεν είναι ουδέτερη. Είναι αντανάκλαση αυτών που τη φτιάχνουν και των αξιών που τη διαμορφώνουν. Αν την αφήσουμε στα χέρια λίγων, θα ενισχύσει τις ανισότητες. Αν την πιάσουμε όλοι και της δώσουμε φωνές ποικίλες — τότε μπορεί να γίνει ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία ενδυνάμωσης των ΑμεΑ που είχαμε ποτέ.

Αλλά όχι μαγικά. Με δουλειά. Με φωνή. Με πίεση. Με παράδοση, ναι, γιατί συμπερίληψη σημαίνει να κρατάς τη σοφία του χτες όσο κοιτάς το αύριο.